==================================================================

قد استطعموكم القتال،فاقروا على مذلة،و تاخير محلة او رووا السيوف من الدماء ترووا من الماء

(آنان شما را بميدان نبرد طلبيده ‏اند،يا به ذلت و خوارى و از دست دادن‏

موقعيت‏ حيات خود تن در دهيد،يا شمشيرها را از خون‏هاى آنان نابكاران‏

سيراب كنيد تا از آب سيراب شويد) .

شرح خطبه:

اگر آب حيات ميخواهيد،نخست جانوران ضد حيات را كه آب‏را بر روى شما بسته‏ اند از پاى درآوريد.

آيا احترام حيات براى شما ثابت‏ شده است؟ آيا اصلا معناى حيات

رامى‏فهميد؟ آيا خباثت و پليدى كسانى را كه شما را از قلمرو حيات كشيده

وبه مرز مرگ و نابودى رسانده‏اند،درك ميكنيد؟

آيا براى شما معناى اينكه‏ حيات از آن خدا است،اثبات شده است؟ اگر چنين

است پس چرا ايستاده ‏ايد! چرا براى نجات زندگى خود دست‏به قبضه شمشير

نميبريد! ميدانيد شما با اين‏ مسامحه و سست عنصرى چه ميكنيد؟شما دو معصيت

كبيره را كه شبيه بمبارزه‏ با مشيت‏ خداونديست،مرتكب

ميشويد،معصيت‏يكم-خيانت‏ بر جان خويش ‏با از دست دادن حيات كه نوعى خودكشى

جنون آميز است كه به مقدمات‏اختيارى منتهى ميگردد.معصيت دوم-كه بجهت غير

مستقيم بودن آن از ديدگان‏شما پوشيده است،اينست كه با سبك شمردن دفاع از

جانهاى خود حيات‏ ديگر انسانها را نيز بازيچه دست اقوياى از خدا بيخبر و

ضد انسان قرار داده وميدان براى يكه تازى آنان باز ميكنيد.و با اين سست

عنصرى خود اثبات‏ميكنيد كه براى انسان نماهاى بدتر از درندگان مانعى از

بستن آب حيات بخش‏ وجود ندارد!

توقف مكنيد،تحمل در اين فاجعه نه بحكم عقل جائز است ونه به حكم شرع مباح.اين

ضد انسان بنام معاويه كه امروز روياروى ما ايستاده‏و به وقيح‏ترين عمل كه

بستن آب بر روى انسانهاى تشنه است مرتكب شده است،مقصدى جز اشباع كامجوئى‏

هاى حيوانى در اين دنيا ندارد،او كسى است كه ‏در برابر همه منطق‏هاى عقلى

و مذهبى شمشير نشان ميدهد،آيا فكر ميكنيد كه ‏براى اين شمشير ناحق پاسخى

جز شمشير وجود دارد،بنا به نوشته تواريخ فرمان‏ ا مير المؤمنين براى فتح

فرات و باز كردن آب بر روى مسلمانان صادر شد،اين فرمان فورا به اجرا در

آمد و فرات بر روى سپاهيان امير المؤمنين گشوده ‏شد.

آيا فرزند ابيطالب پس از تسلط بر آب فرات در صدد انتقام از آن ضد

انسانهابر آمد؟نه هرگز،بلكه دستور داد سپاهيان معاويه نيز از آب حيات بخش

كه‏ حق عمومى انسانها است،بهره‏مند شوند.آرى-اريد حياته و يريد قتلى عذيرك

من خليلك من مراد(من زندگى او را ميخواهم او مرگ مرا ميخواهد!غدر اين

مقابله ‏نابكارانه را از دوست مراديت ‏بياور) .

درست

همين حادثه تفكيك كننده انسان از ضد انسان در داستان كربلاى‏ خونين نيز

بوقوع پيوست.حادثه چنين بود كه حسين فرزند امير المؤمنين‏ عليهما السلام در

مسيرش رو به كربلا بود كه حر بن يزيد رياحى در يكى ازمنزلگاهها با هزار

نفر سپاهى از كوفه به مقابله با حسين (ع) از راه رسيد،حرارت سوزان آفتاب

همه آنان را خسته و درمانده كرده بود،ياران حسين (ع) آب‏ی همراه خود

داشتند،اينان تشنگان سپاه حر را سيراب كردند،حتى آن آب رامقدارى هم به بدن

اسبانشان كه از گرما سخت افسرده بودند،پاشيدند.يكى‏از سپاهيان حر

ميگويد:من كمى ديرتر از ديگران رسيده بودم و بسيار تشنه بودم،مشكى را براى

آشاميدن آب بدستم گرفتم،از شدت تشنگى دست و پاچه شده‏نميتوانستم از دهان

مشك آب بياشامم، حسين بن على (عليهما السلام) اين‏منظره را ديد و جلو آمد و

گفت:انخ الراوية (مشك را[دهنه آن را]اينطوركج كن) و خود آنحضرت بمن كمك

كرد.

اين بود كه كار فرزند على بن ابيطالب (ع) .اما پس از آنكه امام حسين

دركربلاء توقف كرد، نامه‏اى از عبيد الله بن زياد به عمر بن سعد فرمانده

سپاه يزيدبن معاويه فرستاده شد.در اين نامه چنين آمده كه با رسيدن اين نامه

به حسين ويارانش سخت‏بگير و امان مده و آب را بر روى آنان ببند!!آرى حسين

فرزند على‏يعنى انسان فرزند انسان،يزيد فرزند معاويه يعنى ضد انسان فرزند

دشمن انسانيت.و عمل هر يك معرف شخصيت وى و آرمان و هدف اعلاى زندگى او

است.

فالموت فى حياتكم مقهورين و الحياة فى موتكم قاهرين

(مرگ و نابودى شما در آن زندگى است كه از

دشمن شكست‏خورده وذليل شده‏ ايد.زندگى فنا ناپذير شما در آن مرگى است كه

با پيروزى بردشمن از اين جهان رخت‏ بربسته‏ ايد) .

مرگ در زندگى و زندگى در مرگ

هيچ حقيقتى در اين دنيا به اهميت زندگى

و مرگ براى فرزندان آدم وجودندارد.قضيه چنين نيست كه با شناخت زندگى و

مرگ و تصحيح رابطه با آن دو اتفاقا ابديت آدمى تامين ميشود،بلكه ميتوان

گفت:بدان جهت كه رابطه زندگى‏اين دنيا با حيات ابدى شبيه به رابطه علت و

معلول است،بنابر اين،بدون شناخت‏و اصلاح علت توقع شناخت و اصلاح معلول

مخالف حكم بديهى عقل است.به اضافه اينكه مسامحه و بى‏ اعتنائى به زندگى

اين دنيا و بشوخى گرفتن آن،موجب‏از دست رفتن با اهميت‏ترين موضوعى است كه

با مشيت‏خداوندى در اين جهان‏هستى پديدار شده است.اين همان موضوع است كه و نفخت فيه من روحى1. (و در آن انسان از روح خود دميدم) معرف آنست.

پس خسارت ناشى از تباه كردن‏اين پديده

ربانى فقط آن نيست كه سعادت ابدى را مبدل به شقاوت ابدى مينمايد،بلكه آن

عظمت و امتيازى كه از دست رفته است و آن سرمايه الهى كه محصولش رابطه با

كمال مطلق بود،پوچ و نابود گشته است.از همين جا است كه به‏ خلاف منطق بودن

بيانى كه دنى ديدرو در اين مسئله دارد بخوبى پى ميبريم.اين شخص

ميگويد:«بر فرض كه خدائى وجود داشته باشد،بدانجهت كه آن‏خدا رحيم و كريم و

مهربان معرفى شده است،لذا عذابى بنام آخرت وجودنخواهد داشت!».

اين شخص متوجه نشده است كه انسانهاى كامل و رشديافته بيش از ديگران به رحمت و كرامت و محبت‏ خداوندى ايمان دارند

و بااين حال در اين دنيا حداكثر تلاش و كوشش را در راه عمل به اصول عالى

انسانى‏و دستورات خداوندى و وجدانى انجام داده‏اند،اين كوشش‏ها و تلاشها

نه‏ فقط براى آن بوده است كه در ابديت دچار شقاوت و سقوط نگردند،تا

بآنان‏پاسخ داده شود كه خدا كريم و رحيم و مهربان است،بلكه براى بهره

‏بردارى ‏از استعدادهاى عالى حيات ميباشد كه بى‏ اعتنائى بآنها موجب از دست دادن‏ عاليترين امتيازاتى است كه خداوند براى كوشندگان مقدر فرموده است.

پس ‏از اين مقدمه عظمت مطلبى را كه امير

المؤمنين عليه السلام در دو جمله موردتفسير بيان فرموده در ميابيم كه:«حيات

مقهور و شكست‏خورده در برابر عوامل‏ خصومتها و بطور عموم در برابر عوامل

مزاحم‏«حيات معقول‏»مرگ است و بالعكس:حيات كسانيكه در مسير«حيات معقول‏»به

پايان ميرسد،حيات‏ حقيقى است. اين‏«حيات معقول‏»با ارزش‏ترين و با

عظمت‏ترين پديده الهى است‏كه بايد از هجوم رهزنان ضد انسان و هوسهاى شيطانى

نگهدارى شود».

الا و ان معاوية قادلمة من الغواة و عمس عليهم الخبر حتى جعلوا نحورهم اغراض المنية

(آگاه باشيد،معاويه مشتى گمراهان منحرف را بدنبال خود انداخته و

خبرواقعيات را بر آنان تاريك ساخته است تا آنان گلوهاى خود را آماج

تيرنموده‏اند) .

اين قدرت محوران با هر وسيله ممكن نخست مغز و روان ساده لوحان‏را دست

كارى ميكنند و سپس رگ بيخبرى آنان را بدست گرفته‏و مقاصد شوم خود را بآنان

تلقين مينمايند

شستشوى هوش و فهم و تعقل و ديگر قواى فعال مغزى و روانى و احساس‏استقلال انسانها تاريخى بس كهن دارد

اگر بخاطر داشته باشيد هنگامي كه‏ امير المؤمنين عليه السلام در مسجد كوفه

در محراب عبادت بشهادت رسيد و خبرشهادت وى در سرزمين شام منتشر گشت،اشخاص

از يكديگر مى‏پرسيدند:على بن ابيطالب در كجا شهيد شد،پاسخ ميشنيدند كه در

محراب مسجد كوفه.

آنگاه اين سئوال را مطرح ميكردند كه مگر على ابن ابيطالب نماز

ميخواند؟!!!آرى،چنين است نيروى شيطانى شستشوى مغزى!كه على (ع) آن را عاشق

بيقراررابطه با خدا را كه نماز ناميده ميشود،بى‏نماز معرفى ميكند،عدل محض

راظالم،ظلم محض را عين عدالت و ظلمت را نور و نور را ظلمت ميسازد!خداانتقام

پايمال شدن حق و حقيقت و خون انسانهائى را كه در راه حق و حقيقت ريخته‏

شده است،از اين پيروان ماكياولى شيطان سيرت بگيرد.شستشوى مغزى وروانى كه

مساوى نابود شدن شستشو شدگان است، اشكال و طرق گوناگونى‏دارد.شخصيت‏هاى

چشمگير جوامع وقتى كه تحت تاثير قدرت محوران قرارميگيرند،ميتوانند از

مؤثرترين عوامل شستشوى مغزى و روانى بوده باشند.در دوران امير المؤمنين (ع)

عمرو بن عاص را مى‏بينيم كه خود را در برابر ثروت‏و جاه و مقام دنيا به

معاويه ميفروشد و شروع به شستشوى مغزى و روانى مردم‏ساده لوح مينمايد و اين

جمله را در جو جامعه ميپاشد:«على بن ابيطالب (ع) مرديست‏ شوخ طبع!!»در

صورتيكه تاريخ بشرى قيافه‏اى به جديت قيافه فرزند ابيطالب‏بخود نديده

است،سرتاسر زندگى او يك لحظه بى‏توجه به خدا و ابديت كه‏روح آدمى را با

جدى‏ترين حالات بخود مشغول ميدارند، نگذشته است.ناله‏هاى شبانگاهى او و

مناجات‏هاى دائمى و عشق برين او به ديدار خداوندى‏چيزى نيست كه كسى در آن

شك و ترديد نمايد.با اينحال مى‏بينيم عمرو بن-عاص براى اداى وظائف نوكرى و

خود فروختگى خويش به معاويه،واردميدان ميشود و با اين جمله صد در صد دروغ

كه فرزند ابيطالب مردى است‏شوخ‏طبع به شستشوى مغزى و روانى ساده لوحان

مى‏پردازد.گروهى ديگر از چشمگيران‏را سراغ داريم كه با دو شكل و يا دو طريق

مزدورى معاويه را براى عمل شستشوبعهده گرفته و مردم ساده‏دل را از حق و

حقيقت محروم ميساختند: شكل يكم اشخاصى چشمگير بودند كه ميگفتند:«بلى،على

بن ابيطالب‏ مردى است‏ بزرگ و او با رسميت كامل به زمامدارى رسيده است،اما

خوب،چه بايد كرد كه قضا و قدر هم وجود دارد!!يعنى در قضا و قدر الهى است

كه‏معاويه هم كه مردى است مسلمان و داراى قدرت،نظريات خودش را طرح وپياده

كند و قضا و قدر الهى را نميتوان منتفى ساخت!!!»ملاحظه ميشود كه‏ اصطلاح

قضا و قدر چگونه بصورت عامل شستشوى مغزى و روانى برآمده،عقل و هوش و وجدان

مردم ساده لوح را از كار مياندازد.و معلوم است كه‏وقتى چنان جملاتى از

دهان چشمگيران شنيده شود،چه كسى قدرت دارد كه‏بگويد:بنابر فرمايش شما!!

(چشمگيران مزدور) قضا و قدر خداوندى چنين‏است كه:

1-قدرت محوران براى رسيدن بقدرت،ميتوانند حق قانونى يك انسان‏كامل را كه هرگز از حق و قانون تعدى نميكند پايمال نمايند!!!.

2-قدرت محوران ميتوانند آب را كه ماده حياتى انسانها است،بروى‏هفتاد هزار

مسلمان كه عمار بن ياسرها و مالك اشترها و صدها مردم پارسا و متقى‏در

ميان آنان وجود دارند ببندند و بخواهند كه آنان از تشنگى نابود شوند،و

اگرمورد بازخواست قرار بگيرند،پاسخ بدهند كه: خوب،قضا و قدر الهى‏چنين

بوده است!!!.

3-قدرت محوران ميتوانند هزاران اراذل و اوباش را مانند بسر بن ارطاة‏و

سفيان بن عوف غامدى را بسيج كنند و در هر شهر و ديارى كه نام على بن

ابيطالب‏را بشنوند،همه جانداران آن شهر و ديار را بكشند و تار و مار كنند و

پاسخ‏آنرا به چشمگيران قرآن بدست!!حواله كنند كه آنان با كمال

وقاحت‏بفرمايند!كه خوب،قضا و قدر الهى است و ربطى به ما و معاويه صفتان

ندارد!!!.

4-قدرت محوران با تكيه به قضا و قدر مجازند كه دروغ بگويند و

به‏تناقض‏گوئى‏ها مرتكب شوند و دليل اين جواز انسان سوز را همان قضا و

قدرالهى ارائه بدهند!!!.

5-قدرت محوران ميتوانند قرآن،آن كتاب الهى را مستمسك قدرت-پرستى‏هاى

شيطانى خود قرار داده و قرآن و قرآنيان را نابود بسازند!!چرا دست‏بچنين

كارى نزنند،با اينكه قضا و قدر چنين دستورى را صادر كرده است!!!.

6-قدرت محوران ميتوانند همه تعهدهائى را كه بسته و براى ايفاى آنهاسوگند

ياد كرده‏اند، نقص نموده و از بين ببرند،چنانكه معاويه تعهدهائى راكه با

امام حسن مجتبى عليه السلام بسته بود،نقص كرد و از بين برد،چراچنين

نكنند؟!با اينكه قضا و قدر چنين حكمى داده است!!!

اى آقا،مگر نشنيده‏اى؟:

با قضا چيره زبان نتوان بود كه بدوزند اگر صد دهن است!!

شكل دوم

از

شستشوى مغزى و روانى بوسيله آن شخصيت‏هاى چشمگيرتاييد و تقويت ميگشت كه

در برابر اين جو سازيها و قضا و قدر بازيهاى نابكارانه،با اينكه قدرت

جلوگيرى از آن را داشتند، ساكت نشسته و قيافه عالمانه وفيلسوفانه بخود

گرفته،بجاى آنكه قضا و قدر را تفسير و روشن نمايند و بگويند:ما در اسلام

قضا و قدرى كه ضد مشيت ‏خداوندى باشد،نداريم.ما در اسلام قضاو قدرى بمعناى

مبارزه و محاربه با خدا نداريم،اعمال و گفتار آن نابخردان‏هوى پرست و

شيطان صفت را با سكون خود تجويز مينمودند.

اينان هرگز از خود نمى‏پرسيدند كه:اگر

قضا و قدر موجب ميشود كه قدرت‏پرستان از خدا بيخبر به درو كردن جانهاى

آدميان بپردازند،چگونه همان قضا وقدر است كه حكم ميكند هر انسانى بايد از

جان و شرف و ناموس خود تا آخرين‏ لحظاتش دفاع كند و نگذارد حيات او دستخوش

هوسرانى‏ ها و پليديها و جاه‏و مقام بازيهاى چند روزه آن بيماران روانى

گردد،بنابر اين،قضا و قدرميگويد:اينان نيز حداكثر كوشش را براى دفاع از همه

شئون خود صرف نموده‏و با هر سلاح كشنده‏اى كه بتوانند بدست‏بياورند وارد

ميدان كارزار شوند و با آن‏بيماران روانى به نبرد بى‏امان بپردازند.نتيجه

اين قضا و قدر بازيها اينست كه‏قضا و قدر حكم قاطع صادر فرموده است!كه همه

انسانها يكديگر را بكشند و نابود سازند!!!چنانكه در آغاز مبحث‏شستشوى

مغزى و روانى گفتيم:اين پديده ضد انسانى تاريخى‏بس كهن دارد و اين پديده

در هر جامعه و دورانى مطابق عوامل و شرايط و جو فرهنگى‏حاكم بجريان

ميفتد.اگر در قرون وسطاى مغرب زمين،قدرتمندان احتياج به توسل‏به شستشوى

مغزى و روانى داشتند،وسائل آنان مربوط به مسائل الهيات و مفاهيم‏ تجريدى و اخلاقيات عاطفى و غير ذلك بود.

امروزه در جوامع باصطلاح‏ پيشرفته‏ اى كه مسائل و مفاهيم مزبور قدرت خود

را از دست داده و به اصطلاح‏ خودشان در برابر زندگى تعقلى (راسيوناليسم)

رنگ خود را باخته‏اند، وسايل‏ جديدترى نقش شستشو را بازى ميكنند.اين

شستشوى مدرن بقدرى مؤثر و ماهرانه‏انجام ميگيرد كه نه تنها مغز را دگرگون

ميكند و درك و فهم و تعقل و آرمانهاى‏مردم را از بين ميبرد و خواسته‏هاى

قدرتمندان را بجاى آنها در مغز مردم ميكارد،بلكه اصلا من مردم را منتفى

ساخته يك من مطلوب قدرت را بجاى آن‏مى‏نشانند.حتما همه شما با كلمه‏«از

خود بيگانگى‏»آشنائى نزديك داريد و حتماميدانيد كه يكى از نامهاى مشهور

قرن ما«قرن از خود بيگانگى‏»است.معناى‏اين كلمه آن نيست كه مردم جوامع

امروزى خود يا من ندارند،زيرا حيات بدون‏ خود و يا من جزء جمادات و گياهان

است كه تسليم محض در برابر عوامل طبيعى‏هستند،در صورتيكه انسانهاى امروز

علائم و مشخصات و مختصات حيات رادارا بوده و به لذت‏ها جلب ميشوند و از

رنج و دردها فرار ميكنند و براى‏انتخاب محيط زيست ميكوشند،بلكه معناى

از«خود بيگانگى‏»اينست كه‏ خود يا من حقيقى آنان شستشو شده و با خود يا من

ساخته شده بوسيله اربابان‏ زر و زور زندگى ميكنند.در عبارت زير كه فروم

بيان ميكند،كاملا دقت كنيد:

من همانم كه شما ميخواهيد،اما خودم چطور؟!!

يعنى اين من كه در درون خود احساس ميكنم،همانست كه شما پس ازشستشو و ريشه ‏كن كردن من حقيقى من،در درون من بوجود آورده‏ ايد،پس‏ كو آن من حقيقى من؟!اينگونه

شستشوها كه امروزه در جوامع باصطلاح‏ پيشرفته متداول شده است،خيلى

گسترده‏ تر و متنوع‏تر از روزگاران گذشته‏است زيرا كه دالان ورود بر مغز و

روان مردم دورانهاى گذشته بسيار باريك‏و محدودتر از امروز بوده است.

امروزه از عكس و تصوير گرفته تا توجيه‏ خاص دانش‏ ها و هنرها و تبليغات

گوناگون و رايج كردن بعضى از اصطلاحات‏فريبنده و غير ذلك بشكل وسايل مناسب

براى شستشوى مغزى و روانى بكارگرفته ميشود.به يك عبارت ديگر از فروم كه

باصطلاح خودشان در متمدن‏ترين‏ جوامع دنيا زندگى ميكند،دقيقا توجه كنيم:«در

جوامع سازمان يافته قوى كه‏با صدها وسيله انسان را زير قدرت خود

دارند،بشر بايد يك بار ديگر شخصيت‏مستقل خود را بدست‏ بياورد و نفوذ خود

را به آن جوامع اعمال كند. جوامع‏مذكور سعى خواهند كرد انسان را در وضع و

موقع بى‏هويتى كه بسود خودشانست‏نگهدارند،آنها از احراز شخصيت فرد

بيمناكند،زيرا جوهر و حقيقت كه‏ جامعه‏ ها سعى در خفه كردن آنها دارند،فقط

از اين راه ميتوانند خود را آشكارسازند» (2)ملاحظه ميشود كه گردانندگان

جوامع امروزى هويت انسان را چگونه‏ دگرگون نموده و حق و حقيقتى را كه

بايستى متن حيات مردم بوده باشد،چگونه از درونشان پاك ميكنند.

تا آنجا كه فروم ميگويد: «واقعيتهاى كنونى‏ حقيقى نيستند،بلكه ساخته و پرداخته تبليغات ميباشند.

قسمت بعدی:دست كارى در مغز و روان چگونه صورت ميگيرد؟با یاری حضرت الله ادامه دارد..

شرح از علامه جعفری

پى‏ نوشت ها:

1-الحجر آيه 29.

2-جامعه سالم-اريش فروم-ترجمه آقاى اكبر تبريزى ص 239.

3-همين ماخذ.